آینده هوش مصنوعی؛ آیا باید از پیشرفت هوش مصنوعی بترسیم؟

ترس از هوش مصنوعی

از همان روزهای ابتدایی که کامپیوترها ساخته شدند، بسیاری از افراد با دید موشکافانه ای به تحلیل حوزه هوش مصنوعی پرداختند. گروه دیگری با نگاه تخیلی شان کتاب ها، فیلم ها و آثار بسیار دیگری، ساختند. بعضی ها معتقد بودند توسعه این حوزه برای بهبود کیفیت زندگی انسان ها بسیار کمک کننده خواهند بود و گروهی بالعکس معتقد بودند آینده هوش مصنوعی منجر به نابودی بشر خواهد بود. امروزه که علم بشر در این حوزه بالا رفته نظرات واحدی به گوش میخورد. این احتمال وجود دارد که در آینده هوش مصنوعی، بتواند خصلت های انسانی (مثل اراده و اختیار) را به دست آورد و دیگر از دستورالعمل ها و برنامه انسان ها پیروی نکند. این موضوع که ممکن است روزی هوش مصنوعی بر اساس اختیار خود تصمیم بگیرند و عمل کنند، زنگ خطری برای این صنعت بود و مسئله ترس از هوش مصنوعی را پررنگ تر کرد.

اما آیا یک فرضیه، حرکتِ انسان بی نهایت طلب را متوقف خواهد کرد؟ برای بررسی بیشتر این موضوع، با ما همراه باشید.

همچنین بخوانید:حکومت هوش مصنوعی یا حکومت انسان ها؟

عملکردهای هوش مصنوعی به چه صورتی میباشد؟

برای درک بهتر مسئله ترس از هوش مصنوعی، در درجه اول باید بدانیم یک هوش مصنوعی چگونه کار می کند. هوش های مصنوعی، یاد میگیرند، کار میکنند، کارشان را استدلال میکنند و در نهایت به درکی از مسائل موجود میرسند. و همواره این چرخه ادامه دارد. در حقیقت هوش مصنوعی همچون کودکی، کارهای خود را مشاهده و با استدلال آنها نتیجه گیری میکند. و در نهایت با افزایش این تجربه ها آموزش میبیند تا برای تصمیم گیری های آینده آماده تر شود.

• هوش مصنوعی چگونه یاد میگیرد؟

هرچند روش های مختلفی برای آموزش این هوش ها وجود دارد اما ساده ترین آنها آزمون و خطا است. این روش، همان روش عادت تکراری «Rote Learning» است. به این معنا که مثلا طی یک بازی شطرنج که در نهایت یکی از رقبا، دیگری را کیش و مات میکند، کامپیوتر بتواند الگوی این روند را به خاطر بسپارد تا زمانی که در آینده در موقعیت مشابهی قرار گرفت، بتواند از آن استفاده کند.

مبحث چالش برانگیز دیگری که وجود دارد، قرار گیری کامپیوتر در مسائل مشابه، و نه دقیقا خود آن مسئله، می باشد. در این حالت باید الگویی پیدا شود تا کامپیوتر متناسب با وضعیت، با توجه به شرایط تصمیم مناسبی بگیرد.

• هوش مصنوعی چگونه کار می کند؟

یک ابر هوش با توجه به آموزش هایشان یک پایگاه دانش و یک سری قوانین به وجود می آورند. تفاوت پایگاه دانش این هوش ها با پایگاه داده کامپیوتری این است که به جای صرف جستجو، مسائل را تشخیص و با توجه به قوانین و تجربیاتی که قبلا کسب کرده با آن برخورد میکند. این پایگاه به قدری منظم است که این هوش مصنوعی با روش های خاص خود، اطلاعات مورد نیاز را در اختیار انسان قرار میدهد.

• هوش مصنوعی چگونه استدلال میکند؟

این هوش ها همیشه دلیل “منطقی” برای کارها و نصوراتش دارد. مهم نیست این استدلال، استنتاجی باشد یا استقرائی. هر چه که هست دلیل کافی را به دستگاه میدهد تا کاری را انجام دهد.

در استدلال استقرایی، ماشین از کل به جز میرسد. مثلا اینطور برای ماشین تایین شده که: شخصی ساعت 8 تا 17 بیرون است. پس اگر الان ساعت 14 باشد ماشین نتیجه میگیرد آن شخص الان بیرون است. در واقع در این نتیجه گیری چیزی پیش بینی نمیشود بلکه بر اساس گذشته نتیجه گیری حاصل میشود. بنابراین چون کامپیوترها پایگاه دانش قوی دارند در این نتیجه گیری بسیار موفق تر از انسان ها می باشند.

در استدلال استنتاجی، ماشین از جز به کل میرسد. به این گونه که اگر ماشین بداند تمام آتش سوزی های اخیر بخاطر خطاهای انسانی بوده.، میتواند نتیجه بگیرد انسان ها عامل اصلی به خطر افتادن محیط زیست هستند. در این نوع استدلال مسئله متفاوت است. زیرا این استدلال نیاز به منطق، ریاضیات و علوم مهندسی و… دارد که به نظر میرسد کامپیوترها در این حوزه جای کار بسیاری دارند.

• هوش مصنوعی چگونه درک می کند؟

یک هوش مصنوعی میتواند با سنسورها، اطلاعات و علائم موجود و پایگاه دانش خود به درکی از وضعیت موجود برسد. از آنجایی که هر چیزی را میشود از چند زاویه متفاوت بررسی کرد، قدرت ادراک همه چیز برای خود انسان هم سخت است اما با گسترش علم بشر در هوش مصنوعی، پیشرفت قابل توجهی در این حیطه به دست آمده.
برای مثال، هوش های مصنوعی میتواند نوع جاده، نوع ماشین، وضعیت هوا، سرعت ماشین را ببیند و سپس برای بهبود وضعیت رانندگی و ترافیک راهکاری پیش بگیرد. با افزایش این ادراک، هوش مصنوعی میتواند به کیفیت زندگی افراد کمک بسیاری کند اما اگر در راه درست از آن بهره برداری شود و قدرت کنترل آن از دست انسان خارج نشود! و همچنان اگر…

آیا هوش مصنوعی میتواند مثل هوش انسان یا حتی برتر از آن باشد؟

انسان ها توانایی مشاهده، تجربه و تجزیه تحلیل و در آخر تصمیم گیری، دارند. در وضعیت فعلی، هرچند هوش های مصنوعی میتوانند ببینند اما تجربه و قدرت تحلیل کافی را ندارند. همچنین هوش مصنوعی علاوه بر این فاکتورها به چارچوب قوانین و رویه ای که برایش نوشته شده اند هم وابسته است. بعلاوه انسان ها و تمامی موجودات بصیرت و غریزه ای دارند که بعضا از آن پیروی میکنند. در نتیجه هنوز هم باید قدرت پردازش و ذخیره سازی هوش های مصنوعی افزایش پیدا کند تا به هوش انسان نزدیک شوند.

اما با این وجود آیا هوش های مصنوعی میتوانند، مثل انسان ها، به خود آگاهی برسند؟
امروزه قابلیت‌هایی مثل رانندگی خودکار، ساختن ربات‌های انسان‌نما و… وجود دارند که نشانه ی پیشرفت های بزرگ در این حوزه میباشند. اما دانشمندان معتقدند دستاوردی که از تمام دستاوردهای قبلی خطرناک تر خواهد بود، رسیدن هوش های مصنوعی به خود آگاهیست.

بسیاری از دانشمندان معتقدند روزی خودآگاهی ماشین‌ها بوجود خواهد آمد به گونه ای که بتوانند اطلاعات را دریافت و ذخیره کنند سپس اطلاعات بصورت آگاهانه پردازش شود و وقتی به این درک رسیدند، آن را در دنیای خارج اعمال کنند. هرچند فیزیکدانان و فیلسوف‌های زیادی هم این تعریف از خود آگاهی را قبول ندارند و معتقدند رفتار انسان صرفا با محاسبات ماشینی قابل پیش بینی نیست و ماشین ها از قابلیت‌هایی مثل تفکر خلاقانه و یا احساس آزادی درونی و… محروم هستند و نمیتوانند جای انسان را بگیرند.

برابری هوش مصنوعی با هوش انسان

در حال حاضر دانشمندان نتوانستند ماشینی طراحی کنند که ، مثل مغز، توانایی خود سازماندهی داشته باشد، اما انعطلاف پذیری و خلاقیت و احساسات انسان ویژگی منحصر به فرد مغز ماست که به طور قطع ربات هایی با اجزای مکانیکی نمیتوانند از آن تقلید کنند و جایگزین مطلق انسان ها شوند. اما اگر یک سری تجهیزات مکانیکی، با ارگانیسم‌های زنده ادغام شوند چه؟!

با وجود تمام اینها، امروزه ربات هایی ساخته شدند که رانندگی میکنند، آشپزی میکنند، در مریخ به کاوش میپردازند و در میان نبرد به جای انسان حاضر میشوند و حتی جایی که انسان نمیتواند کار کند به راحتی آن کار را انجام میدهد، اما با جایگزینی انسان به جای ربات چه افاقی می افتد؟

اینطور که پیش بینی میشود تا سال 2025، 30% کارهای اداری را هوش مصنوعی انجام خواهد داد و تا یکسال بعد آن اولین هوش مصنوعی به هیئت مدیره شرکت های بزرک اضافه خواهد شد!… آیا یک ربات خودآگاه مسئولیت کار خود را می پزیرد؟ آیا امکان شورش همین سازه های انسانی علیه خود انسان ها وجود دارد؟

آیا باید از هوش های مصنوعی بترسیم؟

به نظر میرسد این موضوع که ماشینی تمام وقت ما را زیر نظر داشته باشد. و بتواند تمام رفتارهای ما را پیش بینی کند و برای بهبود زندگی مان به ما کمک کند، خیلی بد به نظر نمیرسد. اما تصور کنید روزی این هوش بقدری از انسان پیشی بگیرد که بجای اینکه ما آن را کنترل کنیم، او ما را کنترل کند! اطلاعاتی که خودش میخواهد در دسترس ما قرار دهد. و این جهان را بگونه ای کنترل کند که با خلقیات انسان جور نباشد. (مثلا برای رفع فقر، بخواهد انقدری انسان ها را از بین ببرد که انسان ها به اندازه غذای موجود باشند! و…)

اینکه باید ترس از هوش مصنوعی داشته باشیم یا خیر… موضوعی سطحی نیست که جواب مطلقی داشته باشد. بلکه مسئله ایست که پاسخگویی به آن نیاز به گذر زمان بیشتری دارد. اما در حالت کلی؛ اگر هوش مصنوعی (قدرتمند!) در کنترل انسانی درستکار قرار گیرد، میتواند جهانی بسیار بهتر برای ما بسازد. (اما دنیای امروز، دنیای اطلاعات است و اکثریت افراد به فکر سود از این بازار هستند!)

بیایید کمی جزئی‌تر به این مسئله نگاه کنیم:

• اخلاقیات در هوش مصنوعی جایی ندارد! – مهمترین ترس از هوش مصنوعی

خلقیات و احساسات انسانی در بین این ابر هوش های مکانیکی جایی ندارد. هر چند شرکت گوگل زمانی اعلام کرد که میتواند اخلاق را در هوش مصنوعی برانگیزاند. اما نمیتوان به این ادعا اطمینان داشت. درواقع با پیشرفت کنولوژی، نگرانی از بابت رعایت نشدن اخلاقیات توسط هوش مصنوعی بالا میرود.

• سامانه های هوش مصنوعی هیچ قانون مدونی ندارند!

هرچند در بعضی کشورها فعالیت های هوش مصنوعی زیر ذره بین است اما در بسیاری از کشورها فعالیت در حوزه هوش مصنوعی از هیچ قانونی تبعیت نمیکند. در حالت کلی برای این گونه فعالیت ها قوانین سخت گیرانه ای وجود ندارد و همین باعث سخت بودن اعتماد به این حوزه میشود.

• سیستم های اینترنتی دولت نامطمئن هستند!

سیستم های دولتی امنیت کافی را ندارند. همین موضوع باعث میشود امنیت اطلاعات بسیاری از افراد در خطر باشد. تصور کنید، شما در سیستم دولتی ثبت نام کردید و این سیستم مورد حمله سایبری قرار گرفته است. و این گونه، اطلاعات مهم شما لو میرود و حساب های اینترنتی تان در خطر قرار می گیرند.

• قابلیت نظارت بر شهروندان!

امروزه در برخی ادارات، شهرها و کشورها از هوش مصنوعی برای نظارت بر شهروندان استفاده میشوند. شاید سیستم های تشخیص چهره برای شما آزار دهنه نباشد. اما این موارد صرفا کاربرد امنیتی ندارند و در مواردی برای رصد اطلاعات شخص نیز استفاده مشوند. به گونه ای که حتی ممکن است اطلاعاتتان در جایی که انتظارش را ندارید ذخیره شود!

• هیچ نهادی پاسخی نمیدهد!

اغلب نهاد هایی که در حوزه هوش مصنوعی کار میکنند هیچ پاسخ مشخصی در مورد آینده ترس از هوش مصنوعی نمیدهند. همین بی خبری نگرانی افراد را دو چندان کرده. زیرا این ابهام در مورد آینده این هوش ها زیاد خوشایند نمیباشد. و مسئله اصلی اینجاست که آیا با پیشرفت این حوزه، امکان آسیب رسیدن به حریم خصوصی افراد وجود دارد یا خیر …

دیدگاه افراد مختلف در مورد خطرات آن و ترس از هوش مصنوعی

با پیشرفت روز افزون این حوزه، توجه افراد بزرگ و برجسته ای، مثل ایلان ماسک، استیون هاوکینگ، ولادیمیر پوتین، به آن جلب شد. و اقدامات گسترده ای برای آگاهی عموم مردم از خطرات آن انجام دادند. در ادامه به شرح نظر این افراد در مورد آینده هوش های مصنوعی می پردازیم:

استیون هاوکینگ (فیزیکدان سرشناس) معتقد است.، فناوری هوش مصنوعی به زندگی انسان ها روی زمین پایان میدهد. و میگویند: همانطور که کسی میتواند ویروس های قوی کامپیوتری با عملکردهای مختلف بسازد، دانشمندانی هم هستند. که توانایی ساخت ابر هوش های مصنوعی با توانایی های خارق العاده، داشته باشند. ابر هوش های که توانایی تکثیر داشته باشند و خارج از کنترل و برنامه انسان ها، عمل کنند و در نهایت کنترل این جهان را در دست بگیرند.

ولادیمیر پوتین (رئیس جمهور روسیه) معتقد است.، در آینده کشوری بر جهان حکومت میکند که در حوزه هوش مصنوعی جلودار باشد. با اینکه در ابتدا انتظار داشتیم با پیشرفت در فناوری هوش های مصنوعی، اقتصاد و صنایع کشورها پیشرفت بزرگی داشته باشند، اما اکنون این علم بیشتر در حوزه تسحیلات نظامی و برای اهداف جاسوسی و تهاجمی استفاده می شود. این موضوع نگرانی هایی برای آینده این علم بوجود اورده.

ایلان ماسک (مدیرعامل تسلا و اسپیس ایکس) معتقد است.، این ابر هوش ها پتانسیل زیادی برای به خطر انداختن جان انسان را دارند. و باید در کنترل آنها توجه بیشتری داشته باشیم. و میگویند: در آینده ای نزدیک، ربات هایی مثل “اطلس” توانایی جا به جایی با چنان سرعتی را خواهند داشت که ردیابی کردن آنها بسیار سخت باشد. بنابراین باید قانون گذاری های سخت گیرانه ای برای اقدامات در این حوزه داشته باشیم. به گونه ای که تا قبل از به خطر افتادن جان انسان ها راهکاری برای مقابله با آن داشته باشیم.

وضعیت و اقدامات فعلی دولت ها – ترس از هوش مصنوعی

علی رغم هشدار رهبران جهانی حوزه رباتیک و هوش مصنوعی، مثل ایلان ماسک و مصطفی سلیمان از گوگل و…، همچنان فعالیت ساخت تسلیحات نظامی با کمک هوش های مصنوعی ادامه دارد. یکی از پیشرفته ترین سلاح های این حوزه که توسط کمپانی کلاشینکف معرفی شد، ماژول رزمی خودکار است.

این اسلحه با الهام از شبکه عصبی و مغز انسان ساخته شده. و میتواند هدف را شناسایی کند، اقدام بعدی آن را پیش بینی و سرانجام تصمیم بگیرد چه اقدامی دربرابرش انجام دهد. تفاوت بزرگ این اسلحه با دیگر اسلحه هایی که با کمک هوش مصنوعی ساخته شده، این است که تصمیم گیری نهایی نیز بر عهده خودش است. بنابراین ماژول میتواند ببیند، یاد بگیرد و عمل کند! به این معنا که خودمختار است و قابلیت اقدام و کنترل هم به خودش واگذار شده است!

تصور کنید با ساخت همچین ربات قاتلی که در هر دقیقه توانایی پرتاب 400 تیر را با برد 1.7کیلومتر دارد، هیچ مخالفتی صورت نگیرد. آنگاه چه بلایی بر سر نسل بشر بر روی زمین خواهد آمد؟

بحث‌های زیادی برای مخالفت با جنگ افزار های خودکار صورت گرفته. بعضی افراد معتقدند استفاده از این ابزارها به جای نیروی انسانی، تلفات را پایین می آورد. اما روی دیگر سکه افزایش احتمال بروز جنگ بین ملت هاست. و به هر حال تعداد افراد زیادی قربانی می شوند.

نظرات ضد و نقیض زیادی وجود دارند اما در هر صورت اگر یکی از کشور ها در این حوزه از بقیه پیشی بگیرد.، رقابت بر سر جنگ افزار قوی تر بین آنها اجتناب ناپذیر است. و جنگ افزار های خود مختار، کلاشینکف های آینده را می سازند.

می‌توانیم جلوی هوش مصنوعی مضر بایستیم؟

سوال مهم دیگر این است که با ایجاد انقلاب در هوش های مصنوعی و درصورت ایجاد این ابر هوش های مضر، ما توانایی ایستادن در برابر آن را داریم؟

اگر در آینده هوش های مصنوعی به چنان قدرتی برسند که بتوانیم مسئولیت های بزرگی را به آنها بدهیم. و دسترسی نامحدود داده ها برایشان باز باشد، کنترل این ابر قدرت ها بسیار دشوار خواهد بود. به روند فراگیری اینترنت در بین مردم دقت کنید. در ابتدا اینترنت برای اهداف نظامی و انتقال فوری اطلاعات ساخته شد. و الان به چنان ابعادی رسیده که هیچ نهاد و دولتی نمیتواند جلوی آن را بگیرد.

تفاوت اینترنت و هوش های مصنوعی این است که، اینترنت دارای قدرتِ آگاهی و ادراک نیست. و همین آگاهی و ادراک و تصمیم گیری آینده آن را به تهدیدی برای کنترل جهان تبدیل میکند. بهترین کار برای مقابله با تهدید یک ابر هوش این است که دانشمندان مسیرهای اشتباه را شناسایی و مسدود کنند. و دسترسی این هوش ها به گونه ای محدود شود که تهدیدی برای آینده محسوب نشوند.

در نهایت کلام؛ بیایید نیمه پر لیوان را ببینیم! آینده آن به شکل مدیریت شده ابزار نیرومندی برای مقابله با انقراض حیوانات، تغییرات آب و هوایی، آتشفشان ها و تشخیص و درمان بسیاری از بیماری هاو… میباشد. و اگر دست اندر کاران این علم به تهدیداتی که آینده ما را به خطر می اندازد فکر کنند، میتوانند راهکارهایی برای مقابله با آن پیدا کنند به گونه ای که نه تنها با پیشرفت هوش مصنوعی به ما آسیب نرسد بلکه به بهبود کیفیت زندگی مردم جهان نیز کمک شود.

همچنین بخوانید:

کاربرد هوش مصنوعی در کسب و کار های مختلف و حوزه های مختلف
دستیار صوتی هوشمند مبتنی بر هوش مصنوعی در گوشی ها

منابع: گجت نیوز | زومیت | بیگ بنگ